Πολλές φορές ο πιστός χριστιανός ζητά σε δύσκολες στιγμές της ζωής του το έλεος Του πανοικτήρμονοςΘεού.

Συνοψιζεται το αίτημά μας σε δύο μικρές λέξεις.

Στό κείμενο τῆς Θείας Λειτουργίας συναντᾶμε μικρές λέξεις, μοναδικές ἤ καί μικρές ἐκφράσεις δύο -τριῶν λέξεων. Ναί, εἶναι μικρές. Ὡστόσο κρύβουν μεγάλο θεολογικό νόημα. Ἔχουν πνευματική ἀξία παρ’ ὅτι εἶναι μία λέξη, δυό λέξεις.:

‘ «Κύριε ελέησον».

Αὐτές οἱ δύο λέξεις πολύ συχνά λέγονται ἤ ψάλλονται κατά τήν διάρκεια τῆς Θ. Λειτουργίας. Ἀλλά καί στίς ἄλλες – σ’ ὅλες τίς Ἱερές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας τίς ἀκοῦμε. Ἄλλοτε μία φορά, ἄλλοτε τρεῖς καί δώδεκα καί σαράντα. Συνήθως στή Θ. Λειτουργία μετά ἀπό μία δέηση καί ἱκεσία πρός τόν Χριστόν ἀκολουθεῖ τό «Κύριε Ἐλέησον». Εἶναι δύο λέξεις ἀλλά μέ βαθύτατο θεολογικό περιεχόμενο, μεγάλης πνευματικῆς ἀξίας.

Ἀλλά τί σημαίνει ἡ φράση αὐτή;

Κατ’ ἀρχήν λέγοντας τό «Κύριε», σημαίνει ὅτι ἀναγνωρίζω καί παραδέχομαι τόν Υἱόν καί Λόγον τοῦ Θεοῦ, τόν Χριστόν ὡς τόν Κύριόν μου καί τόν Θεόν μου. Καταθέτω τήν στιγμή πού προφέρω τήν λέξη αὐτή, τήν βαθύτατη ἐγκάρδια ὁμολογία μου ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Κυβερνήτης τῆς ζωῆς μου, ὁ Ἀρχηγός τῆς Ζωῆς καί ὁ Λυτρωτής ἐκ τοῦ θανάτου.

Καί ἔπειτα ἡ ἄλλη λέξη: «Ἐλέησον». Σημαίνει ὅτι ζητῶ τό ἔλεος, τήν φιλανθρωπία καί τήν Χάρι τοῦ Κυρίου μου. Σημαίνει ὅτι ἐπιθυμῶ μέ συντριβή καί ταπείνωση στή καρδιά μου νά ἔλθει τό θεῖο ἔλεος γιά νά μέ λυτρώσει ἀπό τήν αἰχμαλωσία τῆς ἁμαρτίας καί νά μέ φέρει στή χαρά τῆς σωτηρίας.

Μ’ αὐτές τίς δύο, μικρές μέν, ἀλλά μεγάλες λέξεις, «Κύριε Ἐλέησον», ἐκφράζεται ἡ ἀληθινή θέση μας ἀπέναντι στόν Πλάστη μας καί στό ὅλο μυστήριο τῆς σωτηρίας καί τῆς ἀποκαταστάσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Χωρίς τό ἔλεος τοῦ φιλευσπλάχνου Θεοῦ δέν ὑπάρχει σωτηρία. Γιατί τό ἔλεος τῆς Ἐσταυρωμένης Ἀγάπης μᾶς σώζει καί αὐτό μᾶς φέρνει στόν Παράδεισο.

Μέ τήν ἱκεσία αὐτή, τό: «Κύριε Ἐλέησον», ἔζησε αἰῶνες ἡ Ἐκκλησία. Στό ἀρχαιότατο σύγγραμμα «Διαταγαί τῶν Ἀποστόλων» ἀναφέρεται ὅτι στή Θεία Λειτουργία ὅλος ὁ λαός ἔλεγε τό: «Κύριε Ἐλέησον» καί «πρό πάντων τά παιδία». (P.G. 1, 6, 1077).

Αὐτό τό ἐπιβεβαιώνει καί ὁ ἅγιος Ἱερώνυμος, ὁ ὁποῖος γράφει ὅτι ὅταν λεγόταν τό: «Κύριε Ἐλέησον», αὐτό ἀκουγόταν ὡς βροντή, ἡ ὁποία ἀνέβαινε ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό. Μακάρι καί σήμερα ὅλοι οἱ ἐκκλησιαζόμενοι νά προφέρουν τό: «Κύριε Ἐλέησον», ὅπως τό ἔκαναν οἱ πιστοί τῶν πρώτων αἰώνων μέ ἱερό πόθο καί ἀγάπη πρός τόν Σωτῆρα Χριστό. Ἰδιαίτερα, γιά τούς μοναχούς καί τούς ἀσκητές τό: «Κύριε Ἐλέησον» εἶναι ἡ ἀρχή, ἡ μεσότητα καί τό τέλος τῆς βιοτῆς τους. Δέν νοεῖται μοναχός χωρίς τό: «Κύριε Ἐλέησον» στά χείλη καί στήν καρδιά, στήν καρδιά καί στά χείλη.

Ἀλλά καί κάθε πιστός, κάθε ψυχή ὀφείλει νά προφέρει μέ πίστη καί ταπείνωση τή μικρή αὐτή καί μεγαλειωδέστατη προσευχή, τό: «Κύριε Ἐλέησον», πού ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος περιέχει «ὅλες τίς βιταμῖνες». Φυσικά αὐτή ἡ ἱκεσία δέν πρέπει νά λέγεται ξερά καί τυπικά, ἀδιάφορα καί ἐπιπόλαια.

Ὀφείλουμε, λοιπόν, αὐτό τό τόσο σημαντικό αἴτημα, τό: «Κύριε Ἐλέησον» νά τό ἀπαγγέλλουμε, «ἐν παντί καιρῷ καί πάσῃ περιστάσει», κατ’ ἐξοχήν βέβαια στήν εὐχαριστιακή σύναξη.

Μέ τό «Κύριε Ἐλέησον» ἀνοίγει ὁ δρόμος πρός τήν μετάνοια πρός τήν συνάντησή μας μέ τόν Μακρόθυμο, Πολυέλαιο, Παντελεήμονα καί Φιλάνθρωπο Κύριόν μας, πρός τήν ἀπάντηση τῆς ἀγάπης Ἐκείνου, πρός τήν «ἁγίαν θεωρίαν».

Τό «Κύριε Ἐλέησον» μποροῦμε ἀκόμη νά τό λέμε καί σέ ὧρες δύσκολες, σέ στιγμές μοναξιᾶς, καί θλίψης καί χαρᾶς, ὅπου καί ἄν βρισκόμεθα. Καί στό σπίτι καί στό γραφεῖο μας, καί στό νοσοκομεῖο, στό κατάστημα, στό ἀεροπλάνο, στό δρόμο, στό σχολεῖο καί στό στρατό, καί στόν ἐρχομό τῆς ζωῆς καί στίς στιγμές πρό τοῦ θανάτου.

Ὁ Ἱ. Χρυσόστομος ὑπογραμμίζοντας μάλιστα τήν ἀξία αὐτῆς τῆς δεήσεως γράφει:

«Ὅπου γάρ ἔλεος, ἐξέτασις οὐκ ἔστιν˙

ὅπου ἔλεος, δικαστήριον οὐ κάθηται˙

ὅπου ἔλεος ἀνεξέταστος σωτηρία˙

ὅπου ἔλεος συγχωρεῖται ἡ ἀπολογία˙

Ἐλεηθῆναι ζητῶ μόνον» (P.G., 55, 577).

Σέ μία ἐποχή ὅπου ὁ νοῦς, ἡ καρδιά, οἱ αἰσθήσεις καί οἱ προκλήσεις μᾶς καθηλώνουν στή φθαρτή γῆ, «ὅσοι πιστοί», ἄς προστρέχουμε στό θεϊκό ἔλεος. Τό «Κύριε Ἐλέησον», ἡ ἐπίκληση αὐτή τοῦ Ὀνόματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἐκζήτηση τοῦ ἐλέους του ἀποτελεῖ τό ἰσχυρότερο πνευματικό καταφύγιο. Εἶναι δύναμη ψυχῆς.

Μικρές λέξεις καί φράσεις στή Θεία Λειτουργία

Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ